Nieuws

Ga als zorgverlener het gesprek aan over geldzorgen

Stress door financiële problemen uit zich op verschillende manieren
“Mensen met financiële problemen krijgen stressklachten die zich op heel veel verschillende manieren uiten. Als huisarts zie je zowel somatische klachten zoals hartkloppingen, spierpijnklachten en maag- darmklachten. Maar ook psychische symptomen zoals angst- en depressieklachten kunnen toenemen door stress. Je weet niet wat daar onder ligt, als huisarts, moet je daar op doorvragen,” zegt Feia.

Langdurige financiële stress maakt je ziek
Feia legt uit hoe stress ervoor kan zorgen dat je gezondheidsproblemen krijgt. “Als je stress ervaart, gaat er een signaal van je hersenen naar je bijnieren. Het hormoon adrenaline gaat omhoog en dat zorgt voor de vecht, vlucht en vriesreactie. Je hartslag en ademhaling gaan omhoog en er gaat bloed naar je spieren om als ’t moet snel weg te kunnen rennen. Deze acute stressreactie kennen we allemaal wel. Als stress langer aanhoudt, dan zorgt cortisol ervoor dat je stresssysteem langdurig aanstaat en daar kun je ziek van worden. Je kunt je voorstellen als je langdurig last hebt van hoge bloeddruk, dat je dan hart- en vaatziekten krijgt. Wat stress ook doet, is suiker vrijmaken en als dat lang duurt, kun je suikerziekte (diabetes type 2) ontwikkelen. Ook ons immuunsysteem reageert op stress, je weerstand wordt minder en je wordt eerder ziek.”

Ouders geven stress door aan hun kinderen
De stress die ouders ervaren kan zelfs invloed hebben op het opgroeiende brein. “Als kinderen opgroeien in gezinnen waar veel stress is, omdat er bijvoorbeeld financiële problemen zijn, dan wordt de aanleg en de gevoeligheid voor stress al in je jeugd bepaald, “vertelt Feia. Daarnaast is er ook steeds meer bekend over de invloed van de omgeving op het DNA, de Epigenetica. Het DNA is niet statisch, chronische stress gaat in je DNA zitten en werkt zo door tot in volgende generaties.

Praten helpt en kan ook met de buurvrouw
“Je hoopt dat mensen met iemand praten. Dat kan in eerste instantie ook de buurvrouw, een zus of een vriendin zijn. Dat hoeft niet meteen met iemand in het professionele domein”, vindt Feia. “Maar er is natuurlijk heel veel schaamte om te praten over je geldzorgen. En cognitieve processen zorgen ervoor dat de schaamte nog groter wordt. Neurotransmitters veranderen onder invloed van stress en dat zorgt ervoor dat je geneigd bent om je meer terug te gaan trekken.”

Als je de vraag niet stelt, gaan mensen de vraag ook niet beantwoorden
“Een tip voor zorgverleners is om het gesprek breder te trekken”, zegt Feia. “Dat zijn we niet gewend als huisarts, maar ook niet als patiënt. Kijk niet alleen naar de hoofdpijn, maar naar hoe iemand zijn leven eruit ziet. Je kunt heel expliciet vragen: Heb je financiële zorgen? Als je de vraag niet stelt, gaan mensen die vraag ook niet beantwoorden. Als huisarts mag je heel veel vragen. Er is vaak een basis van vertrouwen en als je oprechte aandacht geeft, kun je als zorgverlener niet heel veel fout doen.”

Letterlijk de drempels beslechten
In de huisartsenpraktijk in Overvecht waar Feia werkt, worden de drempels letterlijk beslecht. De medewerkers van het wijkteams zitten in het praktijkgebouw. Feia vertelt: “je kunt mensen dan heel makkelijk doorverwijzen door bijvoorbeeld te zeggen: “maandag zit hier Ron (de hulpverlener) en die kan je hier goed mee helpen. Mensen hoeven dan niet naar een andere locatie, dat scheelt. Wat ik lastig vind”, zegt Feia, “is dat ik nog steeds niet goed weet wanneer ik als huisarts los kan laten. En als ik mijn eigen werkdruk wil verminderen, moet ik wel los durven laten”, besluit zij.

Feia was een van de sprekers op ons congres: Schulden als gezondheidsprobleem.
Heb je het congres of de bijdrage van Feia gemist? Kijk het dan terug.

Wil je meer lezen over het onderwerp schulden als gezondheidsprobleem?
Een tip van Feia: In gesprek met …. (Rapport van Pharos: Ervaringen van zorggebruikers met toegang tot zorg, gezond leven en de zorgverzekering)

Wil je meer van dit soort artikelen lezen?
Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief van Zorgverzekeringslijn.